کاخ موزه گلستان از موزه‌های تهران بوده که در میدان ارگ تهران قرار گرفته و یادگاری از دوره قاجار است. درست است که ارگ در دوران صفویه در تهران ایجاد شده اما امروز از آن چیزی به جز کاخ گلستان باقی نمانده است. کاخی که ساخت آن به بیش از ۲۰۰ سال قبل بر می‌گردد و از بخش‌های مختلف ایوان تخت مرمر، تالار سلام، تالار آینه، تالار سفر خانه، تالار برلیان، تالار الماس، کاخ شمس العماره، عمارت بادگیر و … تشکیل شده است. این کاخ بخشی به نام نگارخانه دارد که در طبقه پایین تالار سلام قرار گرفته و در آن آثار هنرمندان دوره قاجار به نمایش گذشته شده است. اگر به آثار کمال الملک نقاش برجسته ایران در دوره قاجار علاقه دارید می‌توانید آثار فاخر و شاهکارهای او را در این کاخ ببینید.

آخرین کاخ سلطنتی ایران، کاخ سعدآباد است. ابتدا خاندان قاجار در این کاخ زندگی می‌کردند اما با پایان سلسله قاجاریه در حدود سال‌های ۱۳۰۰، رضاخان برای زندگی به این محل آمد و محمدرضا شاه هم در سال‌های ۱۳۰۰ مدتی را در این کاخ زندگی کرد. بعد از پیروزی انقلاب این کاخ به موزه تبدیل شد. در کنار مجموعه سعدآباد کاخی قرار دارد که برای نهاد ریاست جمهوری است و در آن‌جا از مهمانان خارجی پذیرایی می‌شود.

ساخت کاخ نیاوران در سال ۱۳۳۷ شروع شد اما به دلیل بروز مشکلاتی مدتی در کار ساخت آن وقفه افتاد. بعد از ۹ سال از شروع کار، در سال ۱۳۴۶ ساخت کاخ به پایان رسید. قبلا در دوره قاجاریه و در زمان پادشاهی فتحعلی شاه در این محل کاخی کوچک‌تر وجود داشت که در زمان خاندان پهلوی خراب و به جای آن این مجموعه ساخته شد. مجموعه کاخ فضاها و ساختمان‌هایی به نام کتابخانه اختصاصی، کاخ نیاوران، کوشک احمدشاهی، کاخ صاحبقرانیه، موزه جهان‌نما، باغ کتیبه‌ها، موزه حوضخانه، موزه خودروهای کاخ نیاوران و مدرسه اختصاصی دارد که برای بازدید بلیط فروشی دارند. این مجموعه تاریخی هم‌اکنون تبدیل به یکی از بهترین موزه‌های تهران شده است.

در سال ۱۳۱۶ قانونی مطرح شد که به موجب آن بخش زیادی از جواهرات سلطنتی از کاخ‌ها خارج و به بانک مرکزی ایران تحویل داده شدند. در سال ۱۳۲۲ تصمیم گرفته شد که این مجموعه گران‌بها در موزه‌ای قرار بگیرد که مردم هم از آن بازدید کنند. بعدها به دلیل کوچکی آن محل، موزه را به خیابان فردوسی، مقابل سفارت آلمان انتقال دادند. همچنین در این موزه افراد زیر ۱۲ سال اجازه ورود ندارند.

ساختمان موزه هنرهای معاصر که در ساخت آن از ترکیبی از معماری سنتی و مدرن استفاده شده در سال ۱۳۵۶ افتتاح شده است. در این موزه می‌توانید از آثار هنری هنرمندان معاصر بازدید کنید. در روزهای مشخصی از سال در این موزه رویدادهای هنرهای تجسمی برگزار می‌شود به همین دلیل این محل پویایی خاصی دارد و همیشه تعدادی زیادی از علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی به این موزه می‌روند. موزه هنرهای معاصر در خیابان کارگر شمالی و در نزدیکی موزه فرش قرار گرفته است. در نتیجه اگر برای بازدید آن رفتید حتما سری به موزه فرش نیز در ضلع شمالی پارک بزنید.

از موزه‌های دیدنی تهران مربوط به دوران قاجار است. زندان قصر در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۰۸ به دست رضا شاه در خیابان شریعتی و در میان خرابه‌های قصر قاجاریه ساخته شد. این زندان ۱۹۲ اتاق با گنجایش ۸۰۰ نفر زندانی داشت و اولین زندان پایتخت بود. بعد از انقلاب، این زندان تبدیل به محل حبس زندانیان غیر سیاسی شد. بعدها در سال ۱۳۸۳ زندان را تعطیل کردند و در نهایت به عنوان آثار ملی در سازمان میراث فرهنگی به ثبت رسید. باغ موزه قصر در سال ۱۳۹۱ به عنوان یک موزه افتتاح شد. بنای زندان در ابتدا قصری در دوران قاجار بود که بعدها به محل اردوگاه قزاق‌ها و در نهایت به زندان تبدیل شد. جالب است بدانید که اولین زندانی آن، سازنده آن یعنی سرتیپ درگاهی بود. افراد بزرگی در طول تاریخ مانند بزرگ علوی، امیر عباس هویدا، علیمردان خان بختیاری، فرخی یزدی و … در این زندان محبوس شده‌اند.

از موزه‌های تهران که در یک محوطه و ساختمان مربوط به دوران پهلوی اول برپا شده است می‌توان به باغ موزه هنر ایرانی اشاره کرد. این باغ موزه، در کنار باغ زیبای ایرانی خود بخش‌هایی از جمله نگارخانه، پخش فیلم، کارگاه‌های هنری، فروشگاه محصولات فرهنگی و ارائه آثار حجمی مجسمه‌سازان ایران را داراست. در این موزه ماکت‌هایی از آثار باستانی به همراه آثر حجمی برخی از هنرمندان معاصر کشور به نمایش درآمده است. ماکت‌هایی از بناهایی مانند هشت‌بهشت، چهل‌ستون، گنبد‌قابوس، شمس‌العماره، سی‌و‌سه‌پل، کاروانسرای مهیار، باغ‌فین کاشان، نقش رستم، برج‌آزادی، برج‌میلاد، مقبره دانیال ‌نبی ‌و قره کلیسا در این باغ موزه به معرض نمایش در آمده است.

خانه و موزه مقدم در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. خانه مقدم مربوط به اواخر دوران قاجار و متعلق به استاد محسن مقدم بود. استاد محسن مقدم جزو اولین باستان شناسان ایرانی بوده که به همراه همسر فرانسوی خود، اشیا گران‌بهایی را در طول زندگی خود در خانه جمع‌آوری کردند. ایشان در پی جشن‌های ۲۵۰۰ ساله یکی از مشاورین تاریخی این جشن بود و همچنین نشان دانشگاه تهران از طراحی‌های ایشان است. ایشان در سال ۱۳۵۱ خانه پدری خود را با تمام آثاری که جمع‌آوری کرده بود، وقف دانشگاه تهران نمود و در نهایت در سال ۱۳۶۶ از دنیا رفت. موزه مقدم بعد از مرمت در سال ۱۳۸۸ به روی عموم باز شد.

کتابخانه و موزه ملی ملک در سال ۱۳۱۶ توسط حسین آقا ملک تأسیس شد. ساختمان جدید کتابخانه در ۱۳۲۳ خریداری شد و وقف موزه گردید. ساخت ساختمان جدید بعد از وفات حسین آقا ملک و توسط آستان قدس رضوی طراحی و بنا شد. در این مجموعه به جز کتاب‌های نفیس، اشیا باارزشی همانند گلدان و قلمدان سکه، تمبر، فرش، آثار خوشنویسان به نام تاریخ و آثار فلزی همانند قطب‌نما و قبله‌نما و اسطرلاب نیز دیده می‌شود. باغ ملک آباد مشهد نیز از موقوفات این شخص به آستان قدس رضوی است.

موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران، از بهترین موزه‌های تهران است که به طور تخصصی به شیشه و سفال پرداخته است. ساختمان این موزه در باغی به مساحت ۷ هزار هکتار قرار گرفته و دارای ۲ طبقه است. این خانه ابتدا خانه قوام‌السلطنه بود و بعدها به مدت ۷ سال سفارت مصر محسوب می شد. بعدا تبدیل به سفارت افغانستان، بانک بازرگانی و در سال ۱۳۵۵ با همکاری مهندسان ایرانی و اتریشی در کل کاربری بنا تغییر کرد و تمام ساختمان آن، مرمت شد. کل خانه بر اساس معماری اروپایی طراحی شده است و پله‌های این مجموعه سبک روسی دارند. با این حال، کار استادکاران و هنروران ایرانی را در گوشه کنار آن خواهید دید. در این موزه، ویترین‌های زیبایی توسط هنرمندان اتریشی با الهام از ستون‌های دوران هخامنشی طراحی شده که درون آن‌ها گنجینه‌های قدیمی قرار گرفته است. در این موزه انواع لوله‌های شیشه‌ای به نام سیلندر شیشه، انواع سفال‌های قرن سوم و چهارم شهر نیشابور، ظروف زرین‌فام، لعاب‌های یک رنگ فیروزه و اشیایی مانند گلاب پاش و صراحی به معرض نمایش گذاشته شده است.

از موزه‌های تهران که ترکیبی از باغ ایرانی و موزه طبیعی است باغ موزه گیاه‌شناسی ایران است. مساحت این باغ حدود ۱۴۵ هکتار بوده و در قطعه‌ای مراتع ملی در چیتگر طراحی شده است. طراحی باغ، نشان دهنده الگویی از باغ‌های ایران بوده و شامل ۳۰۰۰ گونه گیاهان درختچه‌ای، بوته‌ای و درختی است. در این باغ به غیر از پوشش گیاهی متنوع و پراکنده در ایران، گیاهانی از هیمالیا، چین و ژاپن نیز دیده می‌شود. همچنین در این مجموعه علاوه بر انجام کارهای پژوهشی و تحقیقاتی، می‌توان به صورت گروهی یا انفرادی بازدید صورت می‌گیرد. در این موزه گیاه‌شناسی و باغ، آبشارها و دریاچه‌هایی نیز تعبیه شده است اما جذاب‌ترین بخش آن، بازسازی مناطق طبیعی چون چین، ژاپن، رشته کوه‌های البرز، زاگرس و… همراه با گیاهان بومی آن هاست.

این موزه در سال‌های اخیر در ۱۳۸۲ افتتاح شده و دارای تابلوهای نقاشی‌ قهوه‌خانه‌ای و آثار پرده خوانی در زمان‌های قدیم می‌باشد. ساختمان موزه امام علی تهران ۲۵۰۰ مترمربع مساحت داشته و شامل سه بخش همکف، فوقانی و میانی است. در این موزه بیشتر آثار دینی-تاریخی نگه‌داری می‌شود و دارای بخش‌هایی مانند کتابخانه، سالن اجتماعات، کارگاه مرمت و کافه گالری است. موزه امام علی از بهترین موزه‌های تهران است که مدت زمان زیادی از تاسیس آن نمی‌گذرد.

درخیابان دکتر فاطمی در کنار پارک لاله ساختمانی با معماری خاص می‌بینید که موزه فرش ایران است. این ساختمان دو طبقه دارد؛ طبقه همکف این ساختمان موزه نمایشگاه دائمی فرش‌های ایرانی و طبقه دوم نیز محل برگزاری نمایشگاه‌های موقت است.حدود ۱۵۰ تخته فرش، قالیچه و گلیم از قرن هفتم میلادی در موزه فرش حفظ و نگه‌داری می‌شود. فرش‌هایی که در تاروپود خود داستان‌هایی نگفته دارند گرچه با کمی دقت به رازهای سر به مهر آن‌ها پی خواهید برد. برخی فرش‌ها با نقوشی زیبا شجره‌نامه پادشاهان را نشان داده و تعدادی دیگر زندگی روستاییان و برخی دیگر در نمایش زیبای طرح و رنگ اسطوره‌های شاهنامه را به نمایش گذاشته‌اند.

در میدان مشق درست در کنار سردر باغ ملی ساختمان اداره پست قدیم و موزه ارتباطات جدید خودنمایی می‌کند. صندوق پست زرد رنگ در کنار درب ورودی این ساختمان حکایت از کاربری ساختمان دارد. این موزه متشکل از ۷ سالن، ۲ نگارخانه و حیاط مرکزی و راهروهایی مملو از عکس‌های تاریخی است. انواع تلفن‌های قدیمی، ماشین‌های پست، تلفن‌های هندلی، انواع وزنه برای وزن کردن مرسولات پستی، انواع صندوق پست و هر آن‌چه مرتبط به سیستم پستی است را در این‌جا می‌توانید ببینید.

موزه ملی ایران یا موزه مادر 80 سال قدمت دارد. ورودی طاق مانند ساختمان موزه خود یکی از جاذبه‌های تاریخی بوده و برگرفته از معماری کاخ تیسفون و طاق کسری است. طراحی این موزه هنر دست معمار فرانسوی با همکاری دو معمار ایرانی است. موزه ملی دو موزه ایران باستان و دوران اسلامی را در خود جای داده است. در طبقه اول موزه در بخش آثار باستانی با قدمتی یک میلیون ساله تا 100 ساله نگهداری می‌شود. ساختمان موزه دوران اسلامی در دهه ۲۰ ساخته شده است. معماری هردو ساختمان تحت تاثیر معماری دوران ساسانی است.

یکی از عجیب‌ترین موزه‌های تهران را می‌توان موزه عبرت دانست. این موزه در واقع شکنجه‌گاهی مخوف مربوط به سال‌های ۵۰ تا ۵۷ حکومت پهلوی است. این ساختمان دربی آهنی و سبز رنگ دارد؛ در این بخش ورودی کوتاه و کوچکی تعبیه شده که برای ورود باید کمی خم شوید. آن‌چه در ابتدای ورود جلب توجه می‌کند دیوارهای آجری است که نام تمام زندانیانی که روزگاری در این‌جا بوده‌اند را بر خود دارد. نوع معماری این ساختمان و رنگ‌های به کار رفته با راهروهای باریک به تنهایی هولناک است. حدود ۸هزار نفر از مخالفان حکومت پهلوی در اینجا زندانی و شکنجه شدند. در این زندان می‌توانید سلول‌های انفرادی، ابزار شکنجه، انواع ماشین‌های ساواک و ماکت افراد را در سلول‌های آن ببینید. افرادی همچون دکتر شریعتی، رهبر انقلاب، آیت الله مهدوی کنی و… اینجا زندانی بودند. گرچه بازدید از این موزه مکدرتان می‌کند اما به هر حال جزیی از تاریخ گذشته است و بازدید از آن خالی از لطف نیست.